Podstawową umiejętnością, jaką musi posiadać każdy operator wózka podnośnikowego jest odczytywanie informacji na podstawie diagramu udźwigu wózka widłowego. Nie wiesz jak to zrobić? Zapraszamy do lektury!
Pytanie o diagram udźwigu wózka widłowego pojawia się zawsze w trakcie trwania państwowego egzaminu UDT na wózki widłowe. Spośród 3 pytań teoretycznych, zadawanych egzaminowanym przez komisję, jedno bazuje na diagramie udźwigu. Wynika to z faktu, iż poznanie zasady odczytywania wartości z tegoż diagramu jest czynnością, bez której nie może obejść się żaden operator. Jednak wciąż wielu przyszłych pracowników do obsługi wózków widłowych ma z tym problem. W poniższym artykule odpowiemy na ważne pytania:
- czym właściwie jest diagram udźwigu wózka widłowego;
- gdzie szukać tabeli z diagramem udźwigu;
- czy poszczególne diagramy udźwigu różnią się między sobą;
- jak odczytywać diagram udźwigu przykładowego wózka widłowego.
Czym jest diagram udźwigu wózka widłowego?
Diagram udźwigu wózka widłowego (prezentowany w formie tabeli lub wykresu liniowego) nazywany jest inaczej diagramem udźwigu nominalnego, ponieważ określa on wartość udźwigu nominalnego. Udźwig nominalny, to z kolei, ustalona przez producenta pojazdu maksymalna waga ładunku, jaka może zostać bezpiecznie uniesiona przez podnośnik na konkretną wysokość. Oznacza to, że diagram udźwigu wózka widłowego określa jego udźwig nominalny dla wybranych wysokości, biorąc w tym procesie pod uwagę także środek ciężkości podnoszonego ładunku.
Gdzie szukać tabeli z diagramem udźwigu?
Tabela z diagramem udźwigu musi znaleźć się obowiązkowo w dokumentacji pojazdu. Jednak sięganie do niej każdorazowo podczas wykonywania czynności operacyjnych związanych z pobraniem towaru byłoby uciążliwe. Dlatego też diagram udźwigu wózka widłowego można znaleźć również w formie naklejek lub tabliczek znamionowych znajdujących się bezpośrednio na pojeździe lub stanowisku operatora.
Czy diagramy udźwigu różnią się między sobą?
Wielu kursantów szkolenia na wózki widłowe przygotowując się do egzaminu lub później konfrontując swoją wiedzę z rzeczywistością, zauważa, że nie wszystkie diagramy udźwigu są identyczne. Jest to naturalne. Dane (oraz ich forma prezentacji) zawarte w diagramie udźwigu zależą od:
- marki wózków jezdniowych;
- modelu pojazdu (inaczej będzie wyglądał udźwig wózków widłowych spalinowych a inaczej wózków elektrycznych) ;
- parametrów określających konkretne urządzenie - udźwigu i wysokości podnoszenia.
Diagramów udźwigu nie można stosować zamiennie dla wózków o różnych parametrach. Ustalane są one przez producentów pojazdów w celu zapewnienia bezpieczeństwa ładunku i pojazdu, aby uniknąć nadmiernego obciążenia lub np. podnoszenia zbyt ciężkich towarów na wysokość, która groziłaby utratą stateczności wózka.
Czym jest stateczność wózka widłowego?
Stateczność wózka polega na zachowaniu stabilności podczas wykonywania wszystkich manewrów oraz czynności związanych zarówno z pobraniem, przewiezieniem, jak i rozładunkiem towaru. Co ma wpływ na stateczność wózka widłowego?
- waga pojazdu;
- waga ładunku;
- ułożenie ładunku na widłach;
ale także:
- moc silnika;
- powierzchnia, po której porusza się wózek;
- zawieszenie osi;
- ogólny stan pojazdu - np. opon.
Dlatego właśnie tak ważne jest kontrolowanie dobrego stanu technicznego wózka widłowego, a jednocześnie zwracanie szczególnej uwagi na dostosowanie ciężaru przewożonego ładunku do możliwości pojazdu. Nie mniej istotne jest prawidłowe rozmieszczenie ładunku na widłach pojazdu (powinien on znajdować się centralnie na środku palety).
Według innego schematu, wpływ na stateczność wózka widłowego mają:
- moment ustalający (waga wózka wraz z operatorem);
- moment wywracający (siła odśrodkowa, panujące warunki czy nierówności terenu).
Co robić w przypadku utraty stateczności przez wózek?
Utrata stateczności wózka oraz ryzyko przewrócenia stanowi jedno z podstawowych zagrożeń wynikających z pracy na wózkach unoszących. Doprowadzić może do niej nie tylko przeciążenie pojazdu, ale także m.in.:
- poruszanie się wózkiem z nadmierną prędkością;
- zbyt gwałtowne wykonywanie manewru skrętu;
- jazda z podniesionym ładunkiem (w pozycji innej niż transportowa);
- wjeżdżanie na wzniesienia i przeszkody;
- przewożenie ładunków “trudnych” - np. niewymiarowych;
- jazda podczas złych warunków atmosferycznych - w deszczu lub podczas silnego wiatru.
W przypadku, gdy dojdzie już do niebezpiecznej sytuacji utraty stateczności wózka widłowego, absolutnie zabronione jest opuszczanie uruchomionego pojazdu. Należy pozostać na pozycji operatora wózka widłowego, mocno przytrzymując kierownicę.
Chcesz poznać inne zasady dotyczące poruszania się widlakiem?
Sprawdź: To musisz wiedzieć - podstawowe zasady bezpiecznej jazdy wózkiem widłowym!
Jakie informacje znajdują się na diagramie udźwigu wózka widłowego?
Diagram udźwigu wózka widłowego, wbrew pozorom, nie jest skomplikowany w odczycie. Poza wartością nominalną, na którą ma wskazywać, zawiera zaledwie 2 informacje:
- wysokość masztu;
- odległość środka ciężkości ładunku od czoła wideł.
W zależności od potrzeby, posiadając dwie spośród trzech powyższych wartości, operator jest w stanie określić trzecią z nich.
Jak odczytywać diagram udźwigu wózka widłowego?
Najczęściej odczytywną, na bazie diagramu udźwigu wózka widłowego, informacją jest udźwig nominalny pojazdu. Jednak na bazie informacji zawartych na diagramie udźwigu wózka możesz tak naprawdę odczytać 3 różne rzeczy. Na przykład:
- jeśli wiesz na jaką wysokość chcesz podnieść ładunek oraz gdzie będzie znajdował się jego środek ciężkości - odczytaj jego maksymalną wagę (czyli udźwig nominalny);
- jeśli znasz masę ładunku oraz wysokość na jaką będziesz go podnosił - możesz odczytać gdzie powinien znajdować się środek ciężkości transportowanego ładunku;
- w przypadku gdy znasz masę ładunku i wiesz na jakiej odległości od czoła wideł znajduje się jego środek ciężkości - masz możliwość odczytania, jaka jest maksymalna wysokość, na jaką można go unieść.
Poniżej prezentujemy przykładowy wykres, prezentujący diagram udźwigu wózka widłowego.
Wykres odczytuje się w ten sposób, iż przy maksymalnej wysokości podnoszenia, gdy środek przewożonego ładunku oddalony jest od czoła wideł o 700mm, to waga tego ładunku może wynosić maksymalnie 3000kg itd.
Co trzeba wiedzieć o udźwigu podczas egzaminu na wózki widłowe?
Jak zaznaczono na wstępie, jedno z trzech pytań zadawanych przyszłym operatorom na egzaminie na wózki widłowe dotyczy diagramu udźwigu wózka widłowego.
O co mogą pytać egzaminujący? Jak wyglądają pytania do testu? Poniżej prezentujemy zagadnienia, które warto powtórzyć:
1. Co to jest stateczność?
2. Jakie informacje znajdują się na tabliczce znamionowej?
3. Co to jest diagram udźwigu (tabela udźwigu) wózka widłowego?
4. Co to jest udźwig zredukowany?
5. Jak odczytywać informację z diagramu udźwigu wózka widłowego?
Chcesz poznać więcej pytań do egzaminu na wózki widłowe?
Zapraszamy do artykułu: Egzamin UDT na wózki widłowe - pytania i odpowiedzi!
Czym jest udźwig rzeczywisty?
Udźwig rzeczywisty, jest kolejną, obok udźwigu nominalnego, wartością charakterystyczną dla wózków unoszących. Warto zaznaczyć, iż udźwig rzeczywisty może być równy lub mniejszy od nominalnego (w przypadku, gdy jeden z parametrów: odległość środka ciężkości od czoła wideł, wysokość podnoszenia lub waga; przekracza wartość nominalną).
Czym jest udźwig zredukowany?
Udźwig zredukowany stanowi wyznaczony przez producenta maksymalny i ostateczny ciężar ładunku, jaki wózek jezdniowy jest w stanie unieść (bez szwanku dla konstrukcji) powyżej ustalonej dla udźwigu nominalnego wysokości przy zachowaniu określonego środka ciężkości.
Podsumowanie
W powyższym artykule omówiliśmy sposób odczytywania diagramu udźwigu wózka widłowego. Znajomość informacji w nim zawartych oraz techniki odczytywania wartości na podstawie tabeli czy wykresu jest niezbędna w codziennej pracy operatora wózka widłowego, przydaje się także podczas zdawania egzaminu przed komisją UDT. Przestrzeganie wyznaczonych przez producentów maksymalnych wartości parametrów jest konieczne w celu zapewnienia bezpiecznej i sprawnej obsługi transportowanych ładunków.